بررسی اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط و پایداری عملکرد دانه ارقام گندم نان در استان کردستان

به منظور مطالعه پایداری عملکرد دانه و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط، 8 ژنوتیپ گندم نان در سال های زراعی 1386تا 1389 از نظر عملکرد دانه در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بررسی شدند. مناطق اجرای آزمایش شامل در 6 مکان سنندج، قروه، دیواندره، بانه، مریوان و سقز بودند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس مرکب (3 سال و 6 منطقه)، اثرهای مربوط به ژنوتیپ، سال در مکان، ژنوتیپ در سال و اثر متقابل سه جانبه ژنوتیپ و سال و مکان معنی­دار بود. برای تعیین پایداری عملکرد دانه، از واریانس پایداری شوکلا، اکووالانس ریک، معیار غیر پارامتری رتبه­بندی و تجزیه کلاستر استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش اکووالانس ریک نشان داد ارقام زرین و سبلان دارای کمترین اکووالانس است. نتایج حاصل از تجزیه پایداری به روش واریانس پایداری شوکلا نشان داد، پایدارترین عملکرد به ترتیب متعلق به ارقام زرین و سبلان بود. همچنین نتایج حاصل از روش رتبه­بندی نشان داد پایدارترین عملکرد به ترتیب متعلق به ارقام الوند و سبلان بود. نتایج تجزیه کلاستر از لحاظ میانگین عملکرد و پارامترهای پایداری، ارقام را در پنج گروه مجزا قرار داد. جمع­بندی نتایج حاصل از این بررسی نشان داد ارقام زرین و سبلان از پایداری بالاتری نسبت به سایر ارقام مورد تحقیق برخوردار بودند و کشت آن در مناطق مورد مطالعه توصیه می­شود­.